สมัยอยุธยาตอนต้น (พ.ศ. ๑๘๙๓-พ.ศ. ๒๑๑๒)
รูปแบบการปกครองและการบริหารของอาณาจักรอยุธยาในช่วงสมัยตอนต้น แยกออกเป็นการปกครองภายในราชธานีและการปกครองเมืองในอาณาเขต
๑.เมืองราชธานี เป็นเมืองที่เป็นศูนย์กลางการปกครองและเป็นที่ประทับของพระมหากษัตริย์ มีจตุสดมภ์รับผิดชอบดูแลบริหารราชการแผ่นดิน
การปกครองแบบจตุสดมภ์
กรมเวียง รับผิดชอบในการปกครองท้องที่ ดูแลทุกข์สุขของราษฎร ปราบปราบโจรผู้ร้าย มี ขุนเวียง เป็นผู้ควบคุมดูแล
กรมวัง รับผิดชอบเกี่ยวกับการจัดระเบียบราชสำนักและพิจารณาพิพากษาคดี มีขุนวัง เป็นผู้ควบคุมดูแล
กรมคลัง รับผิดชอบเกี่ยวกับการหารายได้และรักษาประโยชน์ของแผ่นดิน มีขุนคลังเป็นผู้ควบคุมดูแล
กรมนา รับผิดชอบเกี่ยวกับการทำมาหากินของราษฎร การเก็บค่าภาษีที่นา การออกสิทธิ์ในการถือครองที่นามีขุนนา เป็นผู้ควบคุมดูแล
๒.เมืองหน้าด่าน ตั้งอยู่รายรอบราชธานีทั้ง ๔ ทิศ คือ เมืองลพบุรี เมืองนครนายก เมืองพระประแดงและเมืองสุพรรณ
๓. หัวเมืองชั้นในเป็นหัวเมืองที่อยู่ไม่ไกลจากราชธานี ทางราชธานีจะแต่งตั้งผู้รั้งเมืองและกรมการเมืองไปปกครองโดยตรง เช่น ปราจีนบุรี ราชบุรี สิงห์บุรี เป็นต้น
๔. หัวเมืองชั้นนอกหรือเมืองพระยามหานคร เป็นเมืองที่อยู่ห่างไกลจากราชธานี ผู้ปกครองส่วนใหญ่สืบทอดตำแหน่งจากบรรพบุรุษ แต่บางครั้งอาจแต่งตั้งขุนนางไปปกครองหัวเมืองชั้นนอกต้องส่งรายได้ของแผ่นดินและเกณฑ์แรงงานไปช่วยราชการบ้านเมืองตามที่ราชธานีกำหนด
๕.หัวเมืองประเทศราชเป็นเมืองที่มีการปกครองตามประเพณีและวัฒนธรรมของตนเอง แต่ต้องแสดงความจงรักภักดีในฐานะเมืองขึ้นโดยส่งเครื่องบรรณาการไปถวายพระมหากษัตริย์แห่งอยุธยา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น